قدرت در هوش مصنوعی با مدل‌های بنیادین سنجیده می‌شود، نه تعداد مقاله‌ها

مسلم تقی‌زاده کارشناس حوزه هوش مصنوعی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، با اشاره به مسئله سرمایه‌گذاری محدود و تعدد نهاد‌ها در ایران گفت: یکی از دلایل اصلی عقب‌افتادگی، این است که موضوع هوش مصنوعی مسئله‌ای نیست که هر نهاد یا مجموعه بتواند مستقلاً درباره آن تصمیم بگیرد و انتظار داشته باشد در مجموع مسیر درستی ایجاد شود. ساختار متمرکز از این منظر درست است که تصمیم‌گیری را سریع‌تر می‌کند. در عصری که همه چیز هر روز در حال تغییر است، بی‌تصمیمی و تصمیم‌گیری کُند یکی از ریسک‌های بزرگ محسوب می‌شود.

این کارشناس ادامه داد: برای اینکه در این حوزه بتوانیم مسیر درستی پیدا کنیم، نیاز به زیرساخت فکری داریم. این زیرساخت است که منجر به تصمیم‌گیری درست و سریع می‌شود. اگر این تصمیم‌گیری در دل یک نهاد باشد و قدرت و اختیار قانونی لازم را هم داشته باشد، مطلوب است.

به گفته تقی‌زاده، اولین موضوعی که سازمان‌ها هنگام ورود به هوش مصنوعی به آن نیاز دارند، زیرساخت پردازشی است. او توضیح داد: دنیا به سمت استفاده گسترده از این زیرساخت‌ها رفته است. ما هنوز درباره AI بحث می‌کنیم، درحالی‌که دنیا در حال حرکت به سمت AGI است. هرچند AGI هنوز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارد، اما مسیر جهانی به سمت آن شکل گرفته است.

این کارشناس هوش مصنوعی اضافه کرد: پس از ایجاد زیرساخت، گام بعدی دسترسی به داده‌هاست. الان داده‌ها در کشور جزیره‌ای هستند و هر سازمانی داده خودش را در اختیار کسب‌وکار‌ها و استارتاپ‌ها قرار نمی‌دهد تا کاربرد ایجاد شود.

تقی‌زاده درباره نیروی انسانی فعال در حوزه هوش مصنوعی کشور افزود: در حوزه منابع انسانی بسیار خوب هستیم، اما در نگهداشت آن بسیار ضعیف. حتی اگر تعداد زیادی دیتا ساینتیست یا مهندس هوش مصنوعی داشته باشیم، توان نگهداشت آنها را نداریم. نگهداشت این نیرو‌ها حقوق‌های بالایی می‌خواهد که استارتاپ‌ها چنین توانی ندارند. شرکت‌های دولتی هم معمولاً نمی‌توانند این حقوق را پرداخت کنند.

این کارشناس هوش مصنوعی ادامه داد: دانشگاه‌ها معمولاً مرز‌های فناوری را کشف می‌کنند و صنعت باید از آن استفاده کند؛ اما عدم اتصال دانشگاه و صنعت و جزیره‌ای عمل کردن این دو، یک آفت بزرگ است. اینجا کارگزاران فناوری می‌توانند نقش مؤثری داشته باشند و این اتصال را برقرار کنند.

تقی‌زاده از نقطه قوت ایران در حوزه هوش مصنوعی هم گفت: نقطه قوت ما نیروی انسانی است و کاربرد‌های متنوع هوش مصنوعی. هوش مصنوعی کارش حل مسئله است و ما تا دلتان بخواهد مسئله حل‌نشده داریم.

این کارشناس پیشنهاد کرد:

۱. تصمیم‌گیری یکپارچه باشد.

۲. تصمیم‌گیری سریع باشد.

۳. داده‌های باز و در اختیار قرار دادن داده‌ها برای کسب‌وکار‌ها جدی گرفته شود.

۴. زیرساخت پردازشی توسعه یابد و تعداد GPU‌های کشور افزایش پیدا کند.

تقی‌زاده درباره معیار قدرت کشور‌ها در هوش مصنوعی توضیح داد: در حوزه هوش مصنوعی، قدرت کشور‌ها بر اساس مدل‌های بنیادینی که توسعه داده‌اند سنجیده می‌شود، نه تعداد مقاله‌ها. نمونه این مدل‌ها در جهان GPT یا LLaMA هستند. ما در خیلی جا‌ها مصرف‌کننده فناوری هستیم و حتی یک مدل بنیادین نداریم.

این کارشناس درباره پردازنده‌ها و آینده گفت: در بحث پردازنده‌ها، کشور‌هایی مثل چین در حال توسعه هستند و می‌توان از آنها استفاده کرد. اما مهم‌تر از همه، همان مسئله طرز فکر و همسویی با فناوری است. زیرساخت پردازشی را می‌توان با خرید فناوری ایجاد کرد، اما داده‌ها باید در اختیار کسب‌وکار‌ها قرار گیرد.

او تأکید کرد: الان حتی در یک دولت، دو وزارتخانه یا دو سازمان داده‌هایشان را به هم نمی‌دهند. بدون داده، عملاً تصمیم مبتنی بر داده وجود نخواهد داشت.

این کارشناس درباره رویداد‌های تخصصی گفت: رویداد‌های هوش مصنوعی بسیار مفید هستند. این رویداد‌ها باعث می‌شوند آخرین روند‌های حوزه از زبان افراد صاحب‌نام شنیده شود و شبکه‌سازی اتفاق بیفتد. اینکه فقط یک درس علمی بخوانیم که شاید همین الان هم بازار نداشته باشد، فایده‌ای ندارد. در این جمع‌ها می‌شود ارزش افزوده ایجاد کرد.