مشارکت کودکان در حکمرانی شهری شرط تحقق حقوق کودک

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، سومین کارگاه آموزشی «نظام حمایت از اطفال و نوجوانان» با هدف گسترش همکاری‌های میان‌نهادی در حمایت از حقوق کودک، به همت مرجع ملی حقوق کودک وزارت دادگستری و با همکاری شهرداری تهران و دفتر نمایندگی یونیسف در ایران برگزار شد.

این کارگاه که در اردوگاه فرهنگی تربیتی ابوذر تهران و با حضور مدیران و کارشناسان مناطق ۲۲‌گانه برگزار شد، گامی دیگر در مسیر تقویت ظرفیت‌های ملی برای حمایت همه‌جانبه از حقوق کودکان محسوب می‌شود.

در بخش‌های آموزشی و تخصصی کارگاه، موضوع‌هایی نظیر اصول بنیادین حقوق کودک شامل مفهوم کودک، حق بقا و رشد، حق آموزش، اصل عدم تبعیض، مصالح عالیه کودک، حق مشارکت، هویت و تابعیت، آزادی اندیشه و بیان، حریم خصوصی، نقش خانواده در رشد کودک و مباحث مرتبط مورد تبیین قرار گرفت.

سرفصل‌های تخصصی مرتبط با وضعیت‌های مخاطره‌آمیز، خطر شدید و قریب‌الوقوع، فرایند شناسایی و پیشگیری، مبلمان شهری و دسترسی‌های ایمن برای کودکان از دیگر مباحث مطرح‌شده در این کارگاه بود.

در این کارگاه همچنین، مواد طلایی قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بررسی و کارشناسان به تحلیل ابعاد کاربردی این مواد در مداخلات حمایتی و نحوه اجرای آنها در سطح ملی و محلی پرداختند.

سیدعلی کاظمی، معاون وزیر دادگستری و دبیر مرجع ملی حقوق کودک در این کارگاه، موضوع «شهر و کودک» را دو موضوع مهم در حوزه تحقق حقوق کودکان عنوان و اظهار کرد: کودکان با جمعیت حدود ۲۵ میلیون نفری در کشور به عنوان سرمایه انسانی بی‌بدیل، اهمیتی فوق العاده در آینده توسعه و تثبیت امنیت و حفظ کشور دارند و شهر نیز به‌عنوان محیط جغرافیایی بالندگی و رشد و شکوفایی آنان است.

وی با اشاره به اینکه برآورد‌ها از حضور ۷۰ درصدی کودکان کشور در محیط شهری تا ۳۰ سال آینده حکایت دارد افزود: این موضوع نشان از اهمیت این محیط و لزوم توجه به معیار‌ها و ویژگی‌های آن در حوزه کودکان و حمایت از حقوق آنان دارد.

کاظمی اظهار کرد: شهر دوستدار کودکان مفهومی پیشرفته است که به حقوق کودکان بر شهر و حقوق کودکان در شهر اشاره کرده و بر اهتمام مدیران و حکمرانان شهری در رعایت حقوق کودکان تاکید دارد، در این زمینه جنبشی جهانی شکل گرفته و کشور‌های زیادی در حال تحقیق و توسعه در این موضوع هستند.

معاون وزیر دادگستری به ۴ مرحله مختلف ارتباط شهر‌ها با کودکان اشاره و اظهار کرد: در رویکرد ایمنی و مراقبت از کودکان در شهر برنامه‌ریزان شهری تلاش داشتند تا کودکان از محیط پرخطر شهری دور و در امان باشند که نتیجه آن ورود خودرو‌ها و محدود شدن فضای عمومی شهر درپی تلاش والدین برای ایجاد محیط‌های اختصاصی حامی فرزندانشان بود؛ این رویکرد اشتباه بود و خسارت‌ها و آسیب‌هایی را به همراه داشت؛ در رویکرد حمایت از حقوق کودکان، حق کودکان در شهر به‌ویژه حق آموزش و سلامت مورد توجه قرار گرفت و وجود برخی خدمات در شهر مانند بیمارستان، پارک و مدرسه در شهر به‌عنوان دوستدار کودک کردن شهر مدنظر بود؛ در رویکرد بعدی طراحی محیط‌های دوست‌دار کودک و ارائه خدمات اساسی دوست‌دار در شهر‌ها توسعه پیدا کرد و برنامه‌ریزی‌های فضایی در حوزه شهر‌ها شکل گرفت تا شهر‌ها مطلوب کودکان باشد.

دبیر مرجع ملی حقوق کودک در ادامه گفت: در رویکرد جامعی که امروز مورد توجه است، مشارکت کودکان در حکمرانی شهری مد نظر قرار دارد؛ مشارکت کودکان در حکمرانی شهری به معنای دوستدار کودک بودن شهر و توجه به کودکان و تحقق حقوق آنان است؛ در این رویکرد سیاست‌هایی که کودکان را شهروند آینده و نه شهروند حال قلمداد کرده، راهبردی خطا محسوب می‌‍شود، زیرا باعث رانده شدن انان از برنامه‌ریزی شهری می‌شود.

کاظمی تصریح کرد: شهر‌های جدید با فن‌آوری‌های نوین ارتباط تنگاتنگ داشته و علیرغم وجود کاستی‌هایی، فن‌آوری‌هایی تولید شده که خلاقیت‌های کودکان را ارتقا داده و مشارکت کودکان را در حکمرانی شهری افزایش می‌دهد؛ نباید از این رویکرد‌ها غافل شد و ناگزیر از به‌کارگیری فضای مجازی برای حفظ فرهنگ بومی و زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی خود هستیم.

وی یادآوری کرد: آیین‌نامه شهر دوست‌دار کودک در سال ۱۳۸۹ تصویب شد و بنا بود تا ۱۴۰۴ هم شهر‌ها و هم روستا‌ها شرایط دوست‌دار کودک را داشته باشند؛ هرچند فعالیت‌های خوبی صورت گرفته، اما افق این آیین‌نامه به انتها رسیده و ناگزیر از بازنویسی این آیین‌نامه با رویکرد‌ها و نگاه جامع برای شهر دوست‌دار کودک هستیم تا موضوع مشارکت کودکان در حکمرانی شهری مورد توجه قرار گرفته و محقق شود.

وی همچنین از توجه به رویکرد بین نسلی در توسعه گفتمان شهر دوستدار کودکان و توجه به رویکرد‌هایی که تعامل کودکان را افزایش می‌دهد اشاره و اظهار کرد: توجه به کودکان یعنی توجه به تمام سنین و به‌ویژه کهنسالان؛ مطالعات نشان می‌دهد کودکان محیط‌های برخورد اجتماعی را بر محیط‌های مجزا شده ترجیح می‌دهند؛ محله، مقیاسی از حکمرانی شهری است که کودکان آن را بیش از بزرگسالان می‌شناسند و به‌عنوان محل افزایش تعامل، تحرک و تفریح کودکان باید در دستور کار قرار گیرد.

دبیر مرجع ملی حقوق کودک همچنین به راهکار‌های مقرون به صرفه جهت دوستدار کردن شهر‌ها اشاره و اظهار امیدواری کرد که با تلاش‌های انجام‌شده در شهر تهران و رویکرد شهرداری تهران در توسعه شهری الگو برای تحقق کودکان، به‌زودی الگوی تهران برای تحقق حقوق کودکان تدوین و عرضه شود.