به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛داستان سختی‌های تولید این محصول فولادی به روشی جدید در جهان انگیزه‌ای در من ایجاد کرد تا از نزدیک از کارخانه بازدید کنم و با فرایند تولید بادام فولادی یا بریکت به روش سرد آهن اسفنجی آشنا شوم.
در یکی از روز‌های بهار در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی ها به کارخانه‌ای به ظاهر ساده با فناوری منحصر به فرد در گوشه‌ای از کویر نایین در ۱۵۰ کیلومتری شرق اصفهان سفر کردم در این بازدید با محسن افتخاری از فولادسازان برتر کشور که سال هاست در حوزه صنعت فولاد فعال است همراه شدم، صنعتگری ۶۰ ساله که گَرد صنعت بر چهره اش نمایان است و می‌گوید: سال‌ها باعشق و اراده فولادین در این صنعت مشغول است.
بادام فولادی یا بریکت چیست؟در مسیر خطوط تولید صدای ضربان نبض صنعت به گوش می‌رسد، صنعتگرانی که با عشق و اراده در خطوط تولید مشغول فعالیت هستند تا محصولی مزین به نشان ایرانی تولید کنند، از آقای افتخاری درخصوص تولید بادام فولادی پرسیدم و وی می‌گوید: بریکت سرد یا بادام‌های فولادی محصولی است که از آهن اسفنجی تولید می‌شود بطوریکه در فرآیند تولید آن باتوجه به اینکه آهن اسفنجی باچه دمایی وارد ماشین بریکت زنی بشود به دوگروه بریکت سازی سرد و گرم تقسیم می‌شود.
محسن افتخاری روش جدید را در افزایش تولید بریکت سرد آهن اسفنجی موثر می‌داند و می‌افزاید: در روش‌های قبلی از نرمه حاصل از خورده‌های آهن اسفنجی در فرایند تولید استفاده می‌شد که با محدودیت در تولید جوابگوی نیاز فولادسازان نبود، اما در روش جدید ابداع شده مهندسان تازه نفس ایرانی میزان تولید چندین برابر شده و به صنعت فولاد رونق بخشیده است.
این مهندس سختگوش فولاد از سختی‌های پیاده سازی این روش منحصر به فرد در دنیا می‌گوید و تصریح می‌کند: دوسال طول کشید که نخبگان و مهندسان باتجربه فولاد نایین بتوانند این روش را اجرایی کنند.
مهندس افتخاری می‌افزاید: در ابتدای کار از مهندسان اروپایی برای پیاده سازی این روش در ایران مشاوره گرفته شد، اما آن‌ها که تجربه این کار را نداشتند وسختی رفت وآمد در دوران تحریم را داشتند با این وجود نتوانستند از عهده این کار برآیند.
این صنعتگرِ با سال‌ها کوله بار تجربه در حوزه صنعت فولاد از انگیزه متخصصان خطوط تولید بریکت می‌گوید: در این شرایط گروه صنعتی فولاد نایین از یک سال تلاش بی وقفه شبانه روز موفق به پیاده سازی این روش بومی در این کارخانه شدند و به تولید بادام‌های فولادی به روش سرد به طور مستقیم از آهن اسفنجی به بریکت سرد دست یافتند.
وی می‌افزاید: دمای ورودی آهن اسفنجی در تولید بریکت به روش سرد آهن اسفنجی، برابر دمای محیط است بطوریکه یکی از مزیت‌های مهم این نوع بریکت علاوه بر اصلاح عیوب آهن اسفنجی در آن، امکان افزودن عناصر آلیاژی در مرحله تولید بریکت آهن اسفنجی به سفارش خریدار است.
راه اندای خط تولید بریکت با چهارمیلیون یورو سرمایه گذاریدر ۱۵۰ کیلومتری شرق اصفهان بزرگترین کارخانه تولید بریکت آهن سرد اسفنجی در کشور فعال است.
دراین کارخانه دانش فولادسازان توانمند و نخبه ایرانی پیاده سازی شده است، حسین علی یزدان مهر مدیرکارخانه تولید بریکت در نایین می‌گوید: با تلاش بی وقفه و شبانه روزی دانش فنی تولید بریکت به روش سرد از آهن اسفنجی با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن در سال در این واحد صنعتی بزرگ در کویر راه اندازی شده است.
در سالن‌های خطوط تولید این کارخانه کارگرانی را مشغول فرایند تولید بریکت مشاهده می‌کنم که با امید به آینده درحال شارژ آهن اسفنجی در خط تولید برای تبدیل به بادام فولادی هستند، حمیدرضا نقدی مدیر مهندسی کارخانه تولید بریکت نایین هم از سختی‌ها و فراز ونشیب پیاده سازی خط تولید این محصول می‌گوید و می‌افزاید: با کار بر روی انواع افزودنی‌ها و چسب‌های مجاز در فولاد موفق به فشرده سازی آهن اسفنجی و تبدیل آن به بریکت با روش سرد شدیم.
ناصر انصاری مدیر تولید کارخانه نایین هم از ویژگی‌های روش سرد آهن اسفنجی در تولید بریکت سخن می‌گوید و تصریح می‌کند:در روش سرد آهن اسفنجی با کمترین میزان افزودنی که برای ذوب مضر نباشد ترکیب و پس از پرس با فشار ۲۴۰ بار غربالگری و به محصول نهایی تبدیل می‌شود.
افزایش راندمان ذوب تا ۳۰ درصد در روش سرد تولید بریکت از آهن اسفنجیدر این کارخانه بریکت برای ذوب بهتر در ابعاد بزرگتر از آهن اسفنجی تولید می‌شود، فرزانه بندعلی مسول آزمایشگاه کارخانه تولید بادام فولادی نایین جرم حجمی دو برابر ونیمی بریکت در مقایسه با آهن اسفنجی را در افزایش راندمان ذوب تا ۳۰ درصد موثر می‌داند و می‌گوید: سهولت در حمل ونقل، امکان نگهداری به مدت طولانی وکاهش خطرات زیست محیطی از ویژگی‌های این محصول فولادی است.
لیلا رضایی مدیر کنترل کیفی این کارخانه هم بیان می‌کند: مشخص بودن عناصر موجود در بریکت و نداشتن آلودگی قلع وروی باعث شده در کیفیت آنالیز تولیدی فولاد تاثیرگذار باشد و با این ویژگی‌های مطلوب این کارخانه تنها با ۳۰ درصد ظرفیت فعال است.
نفس فولادسازان شمال در گرو بادام سوغات اصفهانتصمیم گرفتم برای در جریان قرارگرفتن روند تولید فولاد با بریکت سرد آهن اسفنجی به کارخانه تولید فولاد در رشت سفر کنم.
تحفه‌ای که در ۷۰۰ کیلومتری اصفهان در شمال کشور شهر رشت کام صنعتگران را شیرین کرده بطوریکه نبض فولادسازان آن با بادام‌های فولادی تولیدی کارخانه نایین می‌زند.
تضمین حیات فولادسازان شمال با بریکت سردآهن اسفنجیبرای آشنایی با فرایند تولید این محصول در این کارخانه فولادی با تورج گردان شکن مدیر طرح آهن اسفنجی در شرکت تولید آن در رشت وارد گفتگو شدم وی با اشاره به محصول بریکت سرد آهن اسفنجی در حال شارژ به کوره، می‌گوید: این محصول فولادی خوراک صنعت فولادسازی شمال کشور است بطوریکه در هوای مرطوب وپرباران شمال ادامه حیات فولادسازان این منطقه را تضمین کند.
بریکت یا بادام فولادی که دوسالی است نبض فولادسازان با آن می‌زند
برای ادامه گزارش به سمت دفتر معاون بهره برداری این شرکت هدایت می‌شوم، فرزاد دهدار از مزایای اجرای این طرح فولادی سخن می‌گوید و اظهار می‌کند: پیش از دستیابی به این روش جدید بیشتر مواد اولیه تولید فولاد از قراضه وآهن اسفنجی بوده واین روز‌ها قراضه که کمیاب است وآهن اسفنجی هم در رطوبت دوام نمی‌آوردو بریکت جایگزین مناسبِ قراضه است.
در این کارخانه فولادسازی با مدیر عامل کارخانه‌ای در رشت که از بریکت بعنوان مواد اولیه در تولید فولاد بهره برداری می‌کند همراه شدم، سجاد هویدا می‌گوید: بادام‌های فولادی نایین ۲۰ درصد بهره وری تولید فولاد را افزایش داده است.
از وی در خصوص مزایای این محصول پرسیدم که در پاسخ می‌گوید: پیش از این با استفاده از آهن اسفنجی در زمان ۱۸۰ دقیقه‌ای ذوب می‌گرفتیم درحالیکه با استفاده از بریکت سردآهن اسفنجی این زمان به ۱۱۰ دقیقه رسیده است.
بهزاد نصیری مدیر کنترل کیفی هم از کیفیت تولید محصول فولادی با استفاده از بادام فولادی سوغات نایین می‌گوید و می‌افزاید: از وقتی از بریکت استفاده می‌شود، محصولی با کیفیتتر تولید می‌شود و دورریز آن کمتر از آهن اسفنجی است.
تامین مواد اولیه مهمترین دغدغه در فرایند تولید بریکتتامین مواد اولیه مهمترین دغدغه مسوولان کارخانه بریکت سازی نایین شده است، مدیر عامل کارخانه بریکت نایین هم از بی تعهدی در تامین مواداولیه از دغدغه‌های کارخانه برای تولید بریکت می‌گوید و می‌افزاید: در حال حاضر یک کیلوگرم از مواداولیه در نظرگرفته شده برای این کارخانه تامین نشده درحالیکه پروانه بهره برداری ۳۰۰ هزار تن است که باید تامین شود.
این درحالیست که با درخواست آهن اسفنجی شرکت پارس پولاد یاران نخستین، بزرگترین وتخصصی‌ترین تولید کننده بریکت سردآهن اسفنجی بخش خصوصی سال ۹۷ با هدف تامین مواد اولیه با کیفیت برای واحد‌های فولادسازی کشور (القایی و قوس الکتریک) به ظرفیت ۳۶۰ هزار تن در سال در نایین موافقت شده است
مهدی زارع طبق پروانه بهره برداری کارخانه، وزارت خانه را متعهد به تامین ۳۰۰ هزارتن آهن اسفنجی می‌داند و می‌افزاید: در سه سال گذشته این شرکت نتوانسته است به ظرفیت موجود برسد وتن‌ها دلیل آن این است که نرخ بازار آزاد هر یک کیلوگرم آهن اسفنجی هفت هزار تا هشت هزار تومان و نرخ مصوب هر یک کیلوگرم آهن اسفنجی پنج هزارو ۵۰۰ تومان است بطوریکه کیلویی ۲ تا ۲ هزارو ۵۰۰ تومان تفاوت قیمت دارد وتامین آن کمر صنعت را شکسته است.
تعطیلی کارخانه با ادامه روند تامین مواد اولیه از دلالان و واسطه‌ها محسن افتخاری عضو هیئت مدیره کارخانه نایین هم تامین مواد اولیه آهن اسفنجی را از دلالان و واسطه‌ها می‌داند و می‌گوید: برای سرپا نگه داشتن کارخانه و تعهدات خود به تامین بادام فولادی فولادسازان کشور، مجبور به تامین آهن اسفنجی از دلالان و واسطه‌ها شدیم و ادامه این روند خاموشی کارخانه را به دنبال خواهد شد.
این درحالیست که براساس گزارش‌های انجمن سنگ ایران، در سال بیش از ۲۴ میلیون تن آهن اسفنجی تولید می‌شود و طبق آمار‌های رسمی در هشت ماه گذشته گذشته ۶۶۶ هزار تن آهن اسفنجی صادر شده و نبود آن شرکت‌های کوچک فولادی را به زمین زده است، چرایی سردرگمی صنایع کوچک برای تامین مواد اولیه سوالی بود که با وجود پیگیری بی نتیجه ماند.
آمار‌ها نشان می‌دهد که ۱۰۰ شرکت کوچک و متوسط برای تولید محصول نهایی خود نیاز به آهن اسفنجی دارند موضوعی که درصورت بی اعتنایی مسوولان در آینده با مشکل روبرو می‌شود.
امروزه ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشور‌های تولیدکننده آهن اسفنجی در دنیا شناخته می‌شود. از آنجا که تقریبا تمام واحد‌های احیای مستقیم فعال در کشور، آهن اسفنجی سرد تولید می‌کنند، اغلب آن‌ها در ذخیره سازی و حمل و نقل آهن اسفنجی خود مشکلاتی داشته اند.
روشن نگه داشتن چراغ صنعت فولاد زمانی حاصل می‌شود که دست واسطه‌ها و دلالان از حلقه این صنعت حذف شود تا صنعتگر بتواند با امید به حمایت از تولید چرخه صنعت را بچرخاند.
نگارنده: اکرم قائدی
