به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ سردبیر رای الیوم با اشاره به گسترش بحران در روابط عربستان سعودی و پاکستان و بررسی علل و عوامل این بحران نوشت: ائتلاف تاریخی و راهبردی پاکستان و عربستان به بن بست رسیده است و به احتمال زیاد در آینده، این ائتلاف از بین خواهد رفت و پاکستان به چین، ایران و ترکیه گرایش خواهد یافت.
بن بست در ائتلاف راهبردی پاکستان و عربستان
عبدالباری عطوان نوشت، ما با یک محور جهانی جدید به رهبری چین و روسیه مواجه هستیم که از ایران، ترکیه، پاکستان و چه بسا هند تشکیل میشود، این محور ممکن است با تشدید احتمال جنگهای داخلی و از هم پاشیدگی ابر قدرت آمریکا تقویت شود، البته در این وضعیت اکثر عربها تمایل دارند به سمت سازش با رژیم صهیونیستی حرکت کنند، زیرا معتقدند اسرائیل میتواند جایگزین آمریکا باشد.
روزنامه اینترنتی رای الیوم در یادداشتی به قلم عبدالباری عطوان نوشت، یک خبر کوتاه چند کلمهای که در برگیرنده معانی سیاسی و راهبردی زیادی است، دیروز (پنجشنبه) در ذیل صفحات اقتصادی اکثر روزنامههای عرب زبان منتشر شد و توجهات را به یک بحران بزرگ راهبردی در روابط عربستان سعودی و پاکستان بعنوان تنها کشور اسلامی دارای قدرت هستهای در جهان جلب کرد، بحرانی که ممکن است تا قطع روابط دو کشور ادامه یابد.
بحران بدهی ها و نگاه اسلام آباد به چیناین خبر میگوید، پاکستان یک میلیارد دلار از بدهی سه میلیارد دلاری عربستان را بازپرداخت کرده است، یک میلیارد دلار دیگر نیز ژوئیه گذشته پرداخت شد و فقط یک میلیارد دلار مانده است که دولت پاکستان ماه آینده پس از دریافت وام از همپیمان چینی خود، آن را تسویه خواهد کرد.
نظریهها درباره علل و عوامل بحران بین دو کشور عربستان و پاکستان که تاریخ ائتلاف راهبردی آنها به حدود هفتاد سال پیش یعنی جدایی پاکستان از هند میرسد ضد و نقیض است، برخی میگویند عربستان سعودی که به علت کاهش درآمدهای نفتی و رسیدن کسری بودجه به ۸۰ میلیارد دلار در بودجه سال جاری و حدود ۴۰ میلیارد دلار در بودجه سال آینده با کاهش هفت درصدی، با وخامت اوضاع اقتصادی و کمبود درآمد مواجه است، اکنون به پول نیاز دارد و دولت پاکستان به نخست وزیری عمران خان را - که چندان با ریاض دوست نیست- تحت فشار گذاشته است، برخی دیگر میگویند نزدیکی راهبردی هند و عربستان در مقابل ایران و پاکستان از مهمترین عوامل این تنش یا بهتر بگوییم از عوامل اصلی تشدید تنش و علنی شدن آن است.
گسترش اختلافات ؛ از جنگ یمن تا مسئله کشمیر
میتوان این تحول بزرگ در روابط عربستان و پاکستان را که احتمالا در آینده تشدید خواهد شد پیش از توجه به بازتاب این روابط بر جهان اسلام خصوصا خاورمیانه در نکات زیر خلاصه کرد:
۱- اختلافات عربستان و پاکستان از جنگ یمن در مارس ۲۰۱۵ یعنی پس از مخالفت دولت اسلام آباد با اعزام نیروهایی برای مشارکت در این جنگ و همچنین مخالفت اسلام آباد با ایده تشکیل پیمان «ناتو اسلامی» به ریاست عربستان که محمد بن سلمان ولیعهد این کشور خواستار تاسیس آن بود، وخیمتر شد.
۲- مسئله کشمیر؛ این بحران با اقدام ریاض در حذف خط مرزی پاکستان در کشمیر به اوج خود رسید که از این اقدام به عنوان اذعان ریاض به حاکمیت هند بر منطقه مورد منازعه کشمیر تعبیر میشود، عربستان سعودی همچنین در جریان برگزاری نشست گروه بیست به ریاست ریاض در روزهای ۲۱ و ۲۲ ماه گذشته یک سکه بیست ریالی چاپ کرد که بر اساس گزارش روزنامه «یورو آسیا»، پشت این سکه، نقشه جدیدی از جهان بدون وجود مرزهای سابق کشمیر ترسیم شده است.
۳- ژنرال قمر جاوید باجوا رئیس ستاد ارتش پاکستان به حکم روابط خوبی که با عربستان دارد برای مهار این بحران وارد عمل شد و به عربستان سفر کرد، اما محمد بن سلمان ولیعهد و وزیر دفاع این کشور از پذیرش وی خودداری کرد و در نتیجه قمر جاوید باجوا دست خالی به اسلام آباد بازگشت که این مسئله باعث خشم دولت و تشکیلات نظامی پاکستان شد و آن را رفتاری توهین آمیز و غیر قابل بخشش دانستند.
۴-عربستان سعودی از زمان به قدرت رسیدن عمران خان و اقدام عبدالقدیر خان بنیانگذار برنامههای هستهای پاکستان در ارائه تجارب هستهای به همتایان ایرانی خود درباره چگونگی ساخت سلاح هستهای و همچنین موافقت عمران خان با شرکت در نشست اسلامی کوالالامپور در دسامبر ۲۰۱۹ با هماهنگی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه برای تاسیس یک سازمان اسلامی که جایگزین سازمان همکاری اسلامی به ریاست عربستان باشد از نزدیک شدن ایران و پاکستان به شدت دچار ترس و هراس شده است.
۵-عربستان دیگر نیازی به پاکستان ندارد، به نظر میرسد مقامات عربستان، اسرائیل را جایگزین بعدی پاکستان میدانند خصوصا اینکه دشمنی اسرائیل و عربستان با ایران باعث ایجاد زمینه مشترکی بین دو طرف شده است.
نتیجه گیریاز آنچه گفته شد میتوان چنین نتیجه گیری کرد که ائتلاف تاریخی و راهبردی پاکستان، عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس به بن بست رسیده است و به احتمال زیاد در آینده، این ائتلاف از بین خواهد رفت و پاکستان به چین و ایران در شرق و ترکیه در غرب و همچنین به قطر، انصارالله در یمن، حزب الله در لبنان، الحشد الشعبی در عراق و هر کشور اسلامی دیگری که مایل به انضمام در تشکل جدید دیگری باشند که ممکن است در سال ۲۰۲۱ تشکیل شود، گرایش خواهد یافت.
ما با ظهور یک محور جهانی جدید با حضور چین، روسیه، ایران، ترکیه، پاکستان و چه بسا هند خواهیم بود، این محور ممکن است با تشدید احتمال جنگهای داخلی و از هم پاشیدگی ابر قدرت آمریکا تقویت شود، خصوصا اینکه گزارشهایی دریافت شده است که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به اختیار خود کاخ سفید را ترک نخواهد کرد و طرفداران نژادپرست خود را به شورش و قیام بسیج خواهد کرد.